- عبدالملک الحکم الاموی (عَ دُلْ مَ لِ)
ابن مروان الحکم الاموی. به سال 20 هجری قمری متولد شد. وی از بزرگان خلفای اموی است. پس از مرگ پدر به سال 65 هجری قمری به خلافت رسید عمرو بن سعد را که در زمان خلافت پدرش مروان حاکم دمشق بود به نیابت خود برگزید و خود بقصدنبرد با مصعب متوجه عراق عرب شد. عمرو در غیاب او داعیۀ خلافت و استقلال کرد عبدالملک در اثناء راه از این امر آگاه شد دفع دشمن خانگی اولی دید بازگشت عمرودر دمشق متحصن گردید. عبدالملک او را محاصره کرد پس از گذشت چهارماه به مصالحه انجامید بر این موجب که عبدالملک به امامت پردازد و عمرو ضبط اموال دیوانی را بعهده گیرد. سرانجام به سال 68- 69 هجری قمری عمرو به دست عبدالملک به قتل رسید و با فراغت خاطر به سال 71 هجری قمری لشکریان فراهم و به عراق عرب سپس به کوفه رفت و با لشکریان مصعب در نواحی قرقیا نبرد کرد و سرانجام مصعب به قتل رسید و سرش را نزد عبدالملک بردند. و بدین ترتیب عراق عرب به تصرف عبدالملک درآمد. وی مملکت فارس و اهواز و عراق عجم را نیز تسخیر کرد. در عصر او دیوانهائی از فارسی و رومی به عربی ترجمه شد. وی نخستین کسی است که در اسلام به دینار سکه زد و پیش از وی عمر بن خطاب درهم ها را سکه زده بود. عبدالملک به حزم شهرت داشت چنانکه معاویه به حکم. در حدیث و شعر وارد بود. وی به سال 86 هجری قمری درگذشت. (از الاعلام زرکلی) (از حبیب السیر ج 2 صص 147- 148)